Παρασκευή 5 Φεβρουαρίου 2016

Anomalisa (2015)

Χωρίς να είναι απαραίτητα φανερό με την πρώτη ματιά, ο Charlie Kaufman έχει κάνει και πάλι το θαύμα του. Ακούραστα εφευρετικός σεναριογράφος («Being John Malkovich», «Adaptation», «Eternal sunshine of a spotless mind») και για δεύτερη φορά σκηνοθέτης μετά το «Synecdoche, New York», ο Kaufman υπογράφει ένα πικρό stop-motion animation, ξεκάθαρα ενήλικων θεματικών και ακατάλληλο για παιδιά, πρωτότυπο όσο του αρμόζει και λιγότερο απλό απ’ όσο μοιάζει. Το σενάριο είχε γραφτεί από τον Kaufman μία δεκαετία πριν, ως θεατρική παράσταση με τους ίδιους ηθοποιούς. Η επιλογή να μεταφερθεί στον κινηματογράφο ως ταινία κινουμένων σχεδίων καθρεφτίζει την οπτική αφαιρετικότητα του θεάτρου, που στο live-action θα παγιδευόταν σε έναν αναπόφευκτα αυστηρό ρεαλισμό. Παραδόξως μα εντέχνως, το εκπληκτικό animation αποσκοπεί στην όσο το δυνατόν πιο ρεαλιστική εικόνα -και όσο αντιφατικό ακούγεται αυτό, τόση πρωτοτυπία και ενδιαφέρον αποκτά το εγχείρημα.

Οι αποστομωτικά αληθοφανείς κούκλες δημιουργούν ψευδαίσθηση ρεαλισμού και η ίδια η παντελώς προσγειωμένη στην πραγματικότητα ιστορία δεν μοιάζει να έχει κανένα λόγο να μην είναι live-action. Κι όμως, υπάρχει πάντοτε η αίσθηση πως κάτι δεν είναι αρκετά «πραγματικό» μέσα σε αυτήν τη βαρετά γνώριμη πραγματικότητα και κάπως έτσι μια ιστορία καθημερινής μιζέριας αποδεικνύεται, στ’ αλήθεια, οπτικά συναρπαστική. Γιατί όπως γίνεται γρήγορα σαφές, ο κόσμος που παρακολουθούμε δεν είναι αντικειμενικός. Το φιλμ μας βυθίζει στην υποκειμενική αντίληψη ενός καθημερινού, καταθλιπτικού και συναισθηματικά αποξενωμένου μεσήλικα, τον οποίο κατανοούμε σε ανησυχητικό βαθμό. Η μελέτη του χαρακτήρα κρύβει συγκλονιστική αλήθεια και η αποτύπωση της πραγματικότητας στο φιλμ είναι αφοπλιστικά ακριβής, παρά τον παραμορφωτικό animated καθρέφτη εν μέσω του οποίου -αδιάκριτα- την παρατηρούμε. Φυσικά, ως αναπόσπαστοι ενορχηστρωτές της σεναριακής ειλικρίνειας στέκουν οι αριστουργηματικές φωνητικές ερμηνείες του David Thewlis, της Jennifer Jason Leigh και του Tom Noonan στον καθοριστικά ουσιώδη ρόλο… όλων των χαρακτήρων πέραν των δύο πρωταγωνιστών!

Μακριά από χολιγουντιανές συμβάσεις και μέσα από απρόβλεπτες κινηματογραφικές διαδρομές, η ταινία των -προκλητικά ασεβών προς τις προσδοκίες σου- Charlie Kaufman και Duke Johnson ενδέχεται να σε ξεγελάσει με τη φαινομενική ζεστασιά της, καμουφλάζ μιας καρδιάς απαισιόδοξης και κυνικής. Με πικρό χιούμορ και αστείρευτη κινηματογραφική ευρηματικότητα, αποτυπώνει σε βάθος και με ευαισθησία την κατάθλιψη, τη μοναξιά και πάνω απ’ όλα την απώλεια ταυτότητας στην απρόσωπη σύγχρονη κοινωνία, διαπλέκοντας αντικειμενική και υποκειμενική αλήθεια. Εντός αυτής της λογικής, ο αμφιλεγόμενος κεντρικός χαρακτήρας κινείται σε ηθικά γκρίζες περιοχές και ο κάθε θεατής τον κρίνει ανάλογα με το πώς τον ερμηνεύει, ενώ οι διακριτικοί υπαινιγμοί της κατάληξης αφήνουν και πάλι στον θεατή την ευθύνη της ερμηνείας των γεγονότων.

Υπέροχο όσο και παραπλανητικό, το συναισθηματικό roller-coaster του «Anomalisa» παντρεύει μια νατουραλιστική ταινία κινουμένων σχεδίων με ένα σουρεαλιστικό δράμα, παραδίδοντας ένα πικρό κοινωνικό σχόλιο και ένα δείγμα δεξιοτεχνικά πρωτότυπου κινηματογράφου.

Βαθμολογία: 4/5