Boyhood / Μεγαλώνοντας (2014)

2002. Ξεκινούν τα γυρίσματα ενός άτιτλου, «12χρονου» πρότζεκτ, με πρωταγωνιστές τον 8χρονο Ellar Coltrane και τη συνομήλική του Lorelei Linklater (κόρη του σκηνοθέτη, Richard Linklater), χωρίς υπογεγραμμένα συμβόλαια, καθώς ο αμερικανικός νόμος απαγορεύει την ισχύ τους για πάνω από επτά χρόνια. Ο Linklater γυρίζει κάθε χρόνο από μερικές σκηνές, διάρκειας 10-15 λεπτών, της ταινίας, η οποία στο μεταξύ αποκτά τον τίτλο «12 χρόνια». Το 2013, τα γυρίσματα ολοκληρώνονται, οι δύο νεαροί πρωταγωνιστές είναι ενήλικες, το φιλμ τιτλοφορείται πλέον «Boyhood» και ο Linklater είναι έτοιμος να μας επιβεβαιώσει πως αποτελεί έναν από τους σπουδαιότερους Αμερικανούς σκηνοθέτες αυτή τη στιγμή και πως το στίγμα του πρόκειται να μείνει ανεξίτηλο στην κινηματογραφική ιστορία.

Αν μη τι άλλο, το «Boyhood» αποτελεί ένα τολμηρό και εξαιρετικά ενδιαφέρον πείραμα, το οποίο εντέλει έχει στεφθεί από θριαμβευτική επιτυχία. Απλώς και μόνο για το λόγο αυτό, από την ίδια του τη φύση κατ’ ουσίαν, δεδομένης και της προσωπικής σφραγίδας ενός τόσο ευαίσθητου δημιουργού, πρόκειται για μια αληθινά σημαντική κινηματογραφικά δημιουργία. Κι όμως η ταινία του Linklater δεν μένει μόνο σε αυτό.

Παρακολουθούμε δώδεκα χρόνια από τη ζωή ενός ανθρώπου. Ξεπερνάμε όμως το γεγονός ότι βλέπουμε τους ανήλικους –αλλά και τους ενήλικους– ηθοποιούς να μεγαλώνουν μπροστά στα μάτια μας στο πέρασμα των χρόνων και στεκόμαστε στους χαρακτήρες μυθοπλασίας, που μας αφορούν πρωτίστως. Μέσα σε δύο ώρες και τρία τέταρτα λοιπόν, γνωρίζουμε τον μικρό Mason περίπου έξι χρονών και τελικά τον εγκαταλείπουμε ενήλικα. Από την αφελή διαπίστωση ενός παιδιού ότι «οι σφήκες δημιουργούνται όταν πετάμε μια πέτρα στον αέρα» καταλήγουμε στους υπαρξιακούς προβληματισμούς ενός σκεπτόμενου νέου που περνά από το σχολείο στο πανεπιστήμιο κι από την εφηβεία στην ενηλικίωση. Από το ξεφύλλισμα στα μουλωχτά φωτογραφιών μοντέλων με εσώρουχα, στην πρώτη σοβαρή του σχέση. Από τα σπαστικά πειράγματα της μεγαλύτερής του αδερφής, στο αμήχανο και συναισθηματικά φορτισμένο «Καλή τύχη» για τα χρόνια που θα ακολουθήσουν, μετά τη σχολική αποφοίτησή του.

Ο μικρός Mason μάς πιάνει από το χέρι και μαζί του διασχίζουμε όλη αυτήν τη μακρά διαδρομή, που φαντάζει τόσο κοινή και γνώριμη, όσο και απολύτως συναρπαστική. Θαρρείς σαν να ξεφυλλίζουμε ένα παλιό φωτογραφικό άλμπουμ και κάθε αποτυπωμένη πάνω στις σελίδες του στιγμή να μας γεννά μια ολοζώντανη ανάμνηση. Κι ο Linklater παραδίδει, με όλη την αγάπη και τη φροντίδα που μοιάζουν να γεννούν τις δημιουργίες του, ένα σχεδόν τρίωρο ψηφιδωτό αναμνήσεων. Μια βαθιά βουτιά στη νοσταλγία και την αθωότητα της ξεχασμένης αίσθησης του να μεγαλώνεις, αλλά και μια απολαυστική επίσκεψη στην… απτή πραγματικότητα. Έναν θρίαμβο των μικρών καθημερινών «τίποτα» και του déjà-vu από στιγμές που κάπου έχεις… ξαναζήσει. 

Κάθε μικρή, συνηθισμένη κι ασήμαντη στιγμή του περίτεχνου αυτού κινηματογραφικού οικοδομήματος λειτουργεί σαν ένα λιθαράκι στο χτίσιμο μιας μεγάλης, σπάνιας και σπουδαίας ταινίας. Κάθε χαρακτήρας της διαθέτει τη δική του υπόσταση κι ακόμα κι αν για κάποιο λόγο αδυνατείς να βρεις ισχυρά σημεία ταύτισης με τον πρωταγωνιστή, τα βρίσκεις στη μητέρα και τον πατέρα του. Ο Linklater ανακαλύπτει κι αναδεικνύει όλο το χιούμορ που μπορεί να κρύβεται μέσα στην καθημερινότητά μας χωρίς να το διακρίνουμε και μας χαρίζει ένα συνεχές χαμόγελο, για να καταλήξει τελικά ταυτοχρόνως στην απόλυτη αισιοδοξία της νεανικής ευτυχίας και στην πικρή διαπίστωση της ματαιότητας όλου αυτού του υπέροχου, κινηματογραφικού και μη ταξιδιού. Μια βαθιά υπαρξιακή ανησυχία, η οποία κάνει συχνά την εμφάνισή της στη φιλμογραφία του, συνοδεύει τις εσωτερικευμένες σκέψεις του Mason και την τρυφερή καρδιά του φιλμ, ενώ το χρονικό «άπλωμα» των γυρισμάτων υπογραμμίζει ακόμα εντονότερα τον δεξιοτεχνικό ρεαλισμό του. Κι έτσι, θυμίζοντας κάτι σαν ένα αμάλγαμα μιας συμπτυγμένης εκδοχής της τριλογίας «Before» και της κινηματογραφικά επικών διαστάσεων ενηλικίωσης της γαλλικής «Ζωής της Αντέλ», το «Boyhood» μπορεί να θεωρηθεί ίσως η επιτομή της κινηματογραφικής δουλειάς του -αυτοδίδακτου- δημιουργού.

Το εντυπωσιακό πείραμα αυτής της 12χρονης δημιουργίας προσφέρει τη μοναδική εμπειρία ενός κινηματογραφικού ταξιδιού μέσα στο χρόνο, μιας υπαρξιακής και απόλυτα ανθρώπινης καταγραφής στιγμών, αναμνήσεων και συναισθημάτων, μιας ταινίας ζωής… για τη ζωή. Του Mason, των γονιών του, του Ellar Coltrane, του Richard Linklater, της δικής μου, της δικής σου.

Βαθμολογία: 4.5/5