Before midnight / Πριν τα μεσάνυχτα (2013)

Κανείς δεν θα περίμενε πως το «Before sunrise», ίσως μία από τις πιο ερωτεύσιμες, αλλά και ρεαλιστικές ρομαντικές ταινίες, θα αποκτούσε συνέχεια και η αλήθεια είναι πως δεν τη χρειαζόταν καν. Το «Before sunset» όμως κατόρθωσε όχι απλώς να αγγίξει το εκπληκτικά υψηλό επίπεδο της πρώτης ταινίας, αλλά και, προσαρμοσμένο απόλυτα στην κατά εννέα χρόνια αυξημένη ηλικία των ηρώων του, να ενισχύσει σχεδόν πρωτοφανώς την ψευδαίσθηση ότι ο Jesse και η Celine είναι κάτι παραπάνω από εντυπωσιακά ρεαλιστικοί κινηματογραφικοί χαρακτήρες: Ότι ζουν και αναπνέουν…

Έτσι, άλλα εννέα χρόνια μετά την δεύτερη ταινία, το γοητευτικό, μακροχρόνιο ταξίδι της σχέσης των δύο χαρακτήρων, τους οποίους γνώρισε το κινηματογραφικό πανί το 1995, αν όχι ολοκληρώνεται, συνεχίζεται και μοιάζει εξίσου φρέσκο και ερωτεύσιμο με την πρώτη φορά. Είναι εντυπωσιακό το πόσο συνεπείς στην ποιότητα και την ειλικρίνεια του εγχειρήματός τους είναι για τρίτη φορά οι δημιουργοί. Οι ταινίες του Richard Linklater δεν αποτελούν τριλογία για να ικανοποιήσουν τις επιταγές μεγάλων στούντιο, αλλά τη φανερή επιθυμία των ίδιων των δημιουργών να αφηγηθούν τη συνέχεια της ιστορίας τους. Μιας επιθυμίας που φαντάζει τόσο (συγκινητικά) φυσική και πηγαία, όσο και τα συναισθήματα που προκαλεί η ταινία (όπως άλλωστε και οι προηγούμενες) στον θεατή της.

Οι αριστουργηματικές ερμηνείες του Ethan Hawke και της Julie Delpy πλαισιώνονται αφενός από μια σειρά Ελλήνων ηθοποιών που προσφέρουν απρόσμενα καλές έως εξαιρετικές υποστηρικτικές ερμηνείες, με τον Πάνο Κορώνη να ξεχωρίζει, και αφετέρου από ένα ελληνικό τοπίο στο φόντο, το οποίο επ’ ουδενί δεν βρίσκεται εκεί για απλούς τουριστικούς λόγους. Διαδεχόμενη την Βιέννη και το Παρίσι των προηγούμενων ταινιών, η ηλιόλουστη Μεσσηνία φαντάζει εντυπωσιακά συμμέτοχη στο πνεύμα του φιλμ, συνοδεύοντας τους αγαπημένους μας ήρωες μάλλον διαφορετικά απ’ ό,τι οι άλλες δύο πόλεις. Η ηρεμία και η μελαγχολικά υπέροχη αίσθηση γαλήνης που αποπνέει η θέα της θάλασσας στο βάθος αποτελεί σχεδόν αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας των διακοπών ενός ζευγαριού που είναι μαζί για σχεδόν μια δεκαετία, σε αντίθεση με τις προηγούμενες, ολιγόωρες και γεμάτες ερωτικό ενθουσιασμό, συναντήσεις τους.

Με το δημιουργικό ταλέντο, όσο και πάθος των Hawke, Delpy και Linklater να μοιάζει ακόμα πιο ώριμο από πριν, το «Πριν τα μεσάνυχτα» παρότι, προφανώς, συγγενικό με τα άλλα δύο φιλμ - και ιδίως με το αυστηρά διαλογικό «Πριν το ηλιοβασίλεμα»- αποφεύγει υποδειγματικά τον κίνδυνο της κινηματογραφικής επανάληψης, κυρίως χάρη στην εσωτερική αλλαγή των ίδιων των χαρακτήρων. Η τρίτη και πιο «αληθινή» ταινία της τριλογίας μοιάζει διαιρεμένη σε τέσσερις μεγάλες διαλογικές σκηνές κατά τις οποίες παρακολουθούμε συζητήσεις, που θίγουν αναρίθμητα θέματα και σχεδόν συναρπάζουν. Και είναι αξιοθαύμαστη η σεναριακή δεξιοτεχνία με την οποία οι διάλογοι, κάτω από μια άκρως διακριτική σκηνοθεσία, μεταπηδούν από τα παιδιάστικα, ανώδυνα πειράγματα στους άλλοτε μικρότερους και άλλοτε μεγαλύτερους καυγάδες, στη συνέχεια στο χιουμοριστικό φλερτ και από κει στους ουσιώδεις εσωτερικούς προβληματισμούς, παρασέρνοντας πάντα και το θεατή συναισθηματικά μαζί τους.

Η τελευταία από τις τέσσερις εν λόγω εκτενείς σκηνές είναι εκείνη του μεγάλου τσακωμού του ζευγαριού. Προσπερνώντας τον αρχικό (δίχως ίχνος χυδαιότητας) ερωτισμό της, αλλά και το απολαυστικά ευχάριστο κλίμα του υπόλοιπου φιλμ, ο καυγάς φαντάζει κουραστικός, ασφυκτικός, μέχρι και ατελείωτος –όπως και στην πραγματικότητα. Κατά τη διάρκειά του, οι χαρακτήρες ξεδιπλώνουν κάθε πτυχή τους, αποκαλύπτουν τις διαφορές και τις ομοιότητές τους σε σχέση με το παρελθόν, κλείνουν το μάτι στο θεατή που βλέπει τον εαυτό του στην οθόνη. Και η κατάληξη όλου αυτού του τρομακτικού χειμάρρου διαφωνιών, αντιδράσεων και επίρριψης ευθυνών από τον έναν στον άλλον, τελικά είναι κάθε άλλο παρά απαισιόδοξη. Οδηγεί σε ένα αλησμόνητο, αυθεντικά συγκινητικό μέσα στην σταθερή λιτότητά του φινάλε, το οποίο χαρίζει αυτό το υπέροχο χαμόγελο που είναι ίσως το καλύτερο δώρο που μπορεί μια ταινία να προσφέρει στο θεατή της…

Το «Πριν τα μεσάνυχτα» φωτογραφίζει τους γνώριμους ήρωές του σε μία ακόμη, διαφορετική χρονική στιγμή της ζωής τους, αποδεικνύοντας για άλλη μια φορά πόσο αυτή σε αφορά και καθιστώντας σε βέβαιο πως, ακόμα κι αν, προφανώς, δεν έχεις κι ούτε πρόκειται ποτέ να δεις τον Jesse και τη Celine από κοντά, τους γνωρίζεις βαθιά. Και, ίσως, τους αγαπάς…

Βαθμολογία: 4.5/5